Młody Szymanowski dorastał na Ukrainie, będącej wówczas częścią Imperium Rosyjskiego. Pochodził z umuzykalnionej rodziny – jego ojciec grał na fortepianie i wiolonczeli, siostra była śpiewaczką, a brat pianistą. Nic więc dziwnego, że sam Karol rozpoczął intensywną edukację muzyczną w wieku zaledwie kilku lat.

Większość czasu, z uwagi na trwałą niesprawność nogi, Szymanowski spędzał w domu. Mimo to z powodzeniem ukończył maturę, a w 1903 r. wyjechał na dwuletnie szkolenie do Berlina, gdzie poznał swojego muzycznego mistrza, Ryszarda Straussa. To właśnie pod wpływem niemieckiego kompozytora Szymanowski zaczął tworzyć swoje pierwsze symfonie.

Okres do I wojny światowej minął Szymanowskiemu pod znakiem fascynacji romantyzmem i impresjonizmem. Naturalny wzór stanowiły dla młodego kompozytora liryczne utwory Chopina, chociaż czerpał sporo również z muzyki klasyków niemieckich.

W 1914 r. Szymanowski, wyczerpany tradycyjnymi formami kompozycji, wyruszył w inspirującą podróż do Afryki Północnej. Po raz kolejny odwiedził również Włochy. Dzięki nabytym doświadczeniom i fascynacji obcymi kulturami, zaczął przemycać w swoich utworach motywy orientalne i śródziemnomorskie. To nie był jednak koniec muzycznych eksperymentów Szymanowskiego. Pod wpływem częstych pobytów w Zakopanem, zainteresował się on również miejscowym folklorem góralskim.

Wielki rozgłos zyskał Szymanowski w okresie dwudziestolecia międzywojennego. W 1921 r., wraz z innymi wybitnymi muzykami – Pawłem Kochańskim i Arturem Rubinsteinem – pojechał koncertować do Stanów Zjednoczonych. Rok później z sukcesem występował w Paryżu. Na stałe mieszkał w  Warszawie przy ul. Nowy Świat oraz pełnił stanowisko rektora w pobliskim Warszawskim Konserwatorium Muzycznym.

Kompozytor brylował na salonach, zaskakując nie tylko olbrzymim talentem muzycznym, ale i niezwykłym sposobem bycia. Szymanowski był otwartym homoseksualistą, do czego nawiązywał w swoich utworach – operze Król Roger oraz powieści Efebos, napisanej specjalnie dla 15-letniego kochanka, rosyjskiego tancerza Borisa Kochno.

Od 1930 r. Szymanowski przebywał w zakopiańskiej willi Atma. Górskie powietrze miało mu pomóc uporać się z chorobą gruźliczą. Mimo to, dolegliwości postępowały. Kompozytor zmarł w 1937 r. w klinice Du Signal w Lozannie. Jego pogrzeb odbył się w Krakowie. Tam też muzyk został pochowany – w Krypcie Zasłużonych na Skałce, zwanej Cmentarzem Wielkich Polaków.

Czy wiesz, że… ?

• Szymanowski skomponował w sumie 79 utworów. Są to opery, symfonie, liczne kompozycje fortepianowe – sonaty, preludia, etiudy, wariacje, mazurki – jak również utwory na głos, chór i orkiestrę.
• Mieszkanie przy Nowym Świecie było dla Szymanowskiego nie lada udręką. Aby dostać się do lokalu umiejscowionego na drugim piętrze, niepełnosprawny kompozytor musiał pokonać kilka poziomów stromych schodów.
• Serce Szymanowskiego zostało złożone w kaplicy, w warszawskim kościele św. Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu. Spłonęło podczas powstania warszawskiego w 1944 r.
• Rok 2007 – 125 rocznica urodzin kompozytora – został ogłoszony przez polski Sejm rokiem Karola Szymanowskiego. Z tej okazji organizowano szereg imprez kulturalnych, wystaw i koncertów, a Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monety z wizerunkiem muzyka.