Był rok 1905, kiedy Henryk Sienkiewicz na stałe zapisał się w annałach polskiej literatury. Wówczas to, autor cyklu powieści Trylogia (wydane w l. 1884-1888) oraz takich dzieł, jak Quo Vadis (1895) i Krzyżacy (1900), został wyróżniony literacką Nagrodą Nobla za wybitne osiągnięcia w dziedzinie epiki i rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu.

Początki Sienkiewicza były jednak skromne. Urodził się w 1846 r. na Podlasiu, w Woli Okrzejskiej, w zubożałej rodzinie ziemiańskiej. W wieku 9 lat wyjechał do Warszawy, a wkrótce potem, jako dorastający już mężczyzna, rozpoczął kształcenie w tamtejszej Szkole Głównej oraz na Uniwersytecie Warszawskim.

Młody Henryk próbował sił na studiach medycznych i prawniczych, ostatecznie jednak postawił na literaturę. Zadebiutował w 1869 r., jako pisarz w Przeglądzie Tygodniowym. Był to początek jego wieloletniej działalności publicystycznej. Recenzje, nowelki oraz fragmenty powieści Sienkiewicza znajdowały się w takich czasopismach, jak Tygodnik Ilustrowany czy Niwa. Szczególną popularnością cieszył się cykl tekstów Humoreski z teki Worszyłły (1872), w których Sienkiewicz z przymrużeniem oka opisywał otaczającą go rzeczywistość.

W latach 1876-1878 Henryk rozpoczął pracę w charakterze korespondenta Gazety Polskiej w Stanach Zjednoczonych, na bazie której powstał znany cykl felietonów List z podróży do Ameryki. Epizod amerykański rozpoczął cykl wielu wypraw zagranicznych. W kolejnych latach Sienkiewicz odwiedził m.in. Paryż i Londyn, a w 1890 r. wybrał się na safari do Zanzibaru, które stanowiło inspirację do napisania kolejnej, słynnej książki – W pustyni i w puszczy (1912).

Życiowym dziełem Sienkiewicza była Trylogia, cykl trzech powieści – Ogniem i mieczem, Potop oraz Pan Wołodyjowski, opisujących losy I Rzeczpospolitej w XVII w. Książki ukazywały się w odcinkach na łamach wielu krakowskich i warszawskich czasopism. Pisane ku pokrzepieniu serc, budziły patriotycznego ducha wśród czytelników (Polska była wówczas pod zaborami i formalne nie istniała), przysparzając Sienkiewiczowi niemałej popularności.

Po wybuchu I wojny światowej pisarz udał się do Szwajcarii. Tam też umarł jesienią 1916 r. W 1924 r. prochy noblisty zostały uroczyście sprowadzone do Polski i pochowane w podziemiach katedry św. Jana w Warszawie.

Czy wiesz, że… ?

• Henryk Sienkiewicz nosił literacki przydomek Litwos. Nawiązywał on do litewskiego rodowodu pisarza.
• Sienkiewicz był niekwestionowanym celebrytą swoich czasów. Styl ubioru pisarza oraz jego charakterystyczną brodę starało się kopiować wielu ówczesnych mężczyzn.
• W swoim życiu uczuciowym Sienkiewicz aż pięciokrotnie natrafiał na kobiety o imieniu Maria. Trzy z nich zostały jego żonami. Do tego ciekawego przypadku nawiązała Barbara Wachowicz, w przedstawiającej losy pisarza książce Marie jego życia.
• Sienkiewicz słynął ze swojej działalności społecznikowskiej. Z jego inicjatywy utworzono m.in. fundusz wspierający młodych artystów oraz sanatorium dla dzieci chorych na gruźlicę. Ponadto, pisarz należał do Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, był prezesem Warszawskiej Kasy Przezorności dla Literatów i Dziennikarzy, a także członkiem Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego – najstarszego stowarzyszenia sportowego na ziemiach polskich.
• Wiele z dzieł Sienkiewicza doczekało się ekranizacji kinowej – w Polsce i za granicą. Wśród nich m.in. Trylogia, Quo Vadis oraz W Pustyni i w puszczy.