Maria Skłodowska-Curie

Najmłodsze lata życia Skłodowska spędziła w Warszawie. To tutaj się urodziła – w kamienicy czynszowej przy ul. Freta 16. Tu też pobierała pierwsze nauki – w Żeńskim Gimnazjum Rządowym oraz na nielegalnie działającej uczelni, nazywanej Uniwersytetem Latającym.

W 1891 r. 24-letnia Maria spełnia swoje wielkie marzenie – za namową siostry wyjeżdża do Francji. Tam, na wydziale fizyki i chemii paryskiej Sorbony, kontynuuje karierę naukową.

Atmosfera miasta miłości wyraźnie sprzyja młodej Polce. W 1894 r. poznaje ona francuskiego fizyka, Piotra Curie. Rok później para bierze ślub, jednocześnie prowadząc zaawansowane badania nad promieniotwórczością. Owoc wspólnych prac okazuje się niebywały. Maria i Piotr odkrywają dwa nowe pierwiastki chemiczne – rad i polon, a za osiągnięcie to zostają wyróżnieni Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki (1903).

Sukces naukowy okrywa Skłodowską-Curie chwałą. Uzyskuje ona tytuł profesora, własną katedrę na Sorbonie (jako pierwsza kobieta w dziejach!) oraz stały dostęp do laboratorium, dzięki któremu może kontynuować badania. Niestety, już samodzielnie. W 1906 r., w wypadku drogowym ginie bowiem Piotr. Maria – samotna matka dwójki dzieci – musi od tej pory godzić obowiązki domowe z pracą badawczą.

Mimo przeciwności losu, Skłodowska-Curie osiąga kolejny naukowy triumf. Dzięki wydzieleniu radu w postaci czystej, w 1911 r. otrzymuje swojego drugiego Nobla – tym razem w dziedzinie chemii. Polka odnosi także sukcesy w popularyzowaniu zagadnień związanych z promieniotwórczością i jej pozytywnym wpływem na leczenie nowotworów. Z inicjatywy Marii powołano szereg instytutów medycznych na całym świecie, w tym Instytuty Radowe we Francji i w Polsce.

Maria Sklodowska-Curie dosłownie poświęciła swoje życie nauce. Wskutek wchłanianych latami dawek promieniowania, zachorowała na białaczkę. Zmarła 4 lipca 1934 r., w alpejskim sanatorium Sancellemoz w Passy. Ciało noblistki spoczywa obecnie w paryskim Panteonie – jako jedynej kobiety i jedynej osoby urodzonej poza Francją.

Czy wiesz, że… ?

• Nazwa pierwiastka polon pochodzi od łacińskiego określenia Polski – Polonia.
• Maria Skłodowska-Curie jako jedna z pierwszych kobiet swojej epoki zdała egzamin na prawo jazdy.
• Po śmierci Piotra Curie, podejrzewano Marię o romans z przyjacielem rodziny, uczonym Paulem Langevinem. Po latach historia zatoczyła koło. Wnuczka Skłodowskiej, Helene Joliot wyszła za mąż za wnuka Paula Langevina, Michela.
• Córka Marii Skłodowskiej-Curie, Irene Joliot-Curie kontynuowała rodzinne tradycje naukowe, otrzymując w 1935 r. własnego Nobla za badania nad promieniotwórczością.
• W kamienicy przy ul. Freta 16 znajduje się muzeum poświęcone Marii Skłodowskiej.
• W Warszawie można zobaczyć dwa pomniki noblistki. Pierwszy, z 1935 r., jest umiejscowiony na rogu ulic Wawelskiej i Skłodowskiej-Curie, w pobliżu Instytutu Onkologii (założonego z inicjatywy Marii). Drugi monument odsłonięto na Nowym Mieście w 2014 r.
• Uważny obserwator dostrzeże na warszawskich ulicach murale upamiętniające Skłodowską. Znajdują się one m.in. na kamienicy przy ul. Freta, na ścianie przy stacji metra Centrum oraz na budynku przy ul. Lipowej.