Mikołaj Kopernik
astronom i matematyk
(ur. 19.07.1473 r. w Toruniu, zm. 21.05.1543 r. we Fromborku)
Ruszył Ziemię, wstrzymał Słońce i Niebo – głosi napis na pomniku Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Prawdopodobnie nie ma drugiego polskiego uczonego, który wpłynąłby na postrzeganie współczesnego świata w takim stopniu, w jakim uczynił to Mikołaj Kopernik.
Autor przełomowego dzieła O obrotach sfer niebieskich urodził się w Toruniu, w zamożnej rodzinie kupieckiej. Jego ojciec był handlarzem, a matka szanowaną mieszczanką. Kopernik posiadał również trójkę rodzeństwa.
Dzięki dobremu pochodzeniu, młody Mikołaj mógł realizować się na polu naukowym. W wieku 18 lat ukończył szkołę parafialną w Toruniu i rozpoczął studia na Akademii Krakowskiej (1491). Po pięciu latach udał się na nauki do Włoch, gdzie spotkał słynnego astronoma Dominika Marię Novarę i został jego asystentem.
Poznawanie tajemnic kosmosu okazało się dla Kopernika zajęciem niezwykle interesującym, to też wkrótce otworzył on własną pracownię astronomiczną. W swoich badaniach mocno inspirował się pracami Ptolemeusza, kwestionując geocentryczny obraz rzeczywistości, według którego Ziemia stanowiła centrum Wszechświata.
W 1543 r. ukazała się drukiem praca Kopernika O obrotach sfer niebieskich, w której dowiódł, że to Słońce stanowi centrum, wokół którego krążą inne ciała niebieskie, w tym Ziemia. Owocami swojego dzieła nie przyszło się cieszyć uczonemu zbyt długo. W maju tego samego roku umarłwe Fromborku, wskutek wylewu.
Teoria heliocentryczna zapoczątkowała wielki naukowy przełom. Mimo to, dzieło astronoma zostało na ponad dwieście lat wyklęte przez Kościół, trafiając do indeksu ksiąg zakazanych. Powszechną aprobatę zyskało dopiero w XVIII wieku.
Przez długi czas sporą tajemnicą pozostawało dokładne miejsce pochówku Kopernika. Dopiero w 2005 r., we fromborskiej katedrze zlokalizowano jego szczątki. Badania DNA potwierdziły, że znaleziony szkielet należy do Mikołaja. W 2010 r. pochowano go raz jeszcze w tym samym miejscu.
Czy wiesz, że… ?
- Nazwisko Mikołaja Kopernika wywodzi się od wsi Koperniki na Śląsku, z której pochodzili jego przodkowie.
- Zmiana światopoglądowa, jaka nastąpiła pod wpływem teorii Kopernika, jest powszechnie określana terminem przewrotu kopernikańskiego.
- Kopernik był osobą wszechstronnie uzdolnioną – nie zajmował się wyłącznie astronomią oraz matematyką. Studiował również medycynę, prawo oraz pracował jako tłumacz.
- Wiemy również, że Kopernik udzielał się politycznie. Uczestniczył w koronacji króla Zygmunta Starego I, brał udział w Soborze Laterańskim oraz prowadził rozmowy dyplomatyczne z Zakonem Krzyżackim.
- W Polsce znajduje się kilkanaście pomników Mikołaja Kopernika, między innymi w Krakowie oraz w Warszawie – przy ulicy Krakowskie Przedmieście. Wierne kopie monumentu warszawskiego można podziwiać za granicą – w Montrealu i Chicago.