Godność szlachecką dziedziczono po mieczu, czyli od strony ojca. Kobiety, przynależące do warstwy szlacheckiej, posiadały ten przywilej jako córki szlachcica. Nosiły rodowe nazwisko aż do momentu zamążpójścia, po czym przejmowały nazwisko męża, a jego herb łączyły z herbem ojcowskim. Bogate rodziny, sprawujące ważne funkcje urzędnicze, tworzyły wręcz stanowe elity – kumulujące dalsze dobra i wpływy. Z tego też powodu, szlachcianki wchodziły w związki małżeńskie wyłącznie z przedstawicielami tej samej warstwy, wnosząc przy tym pokaźny posag.

Polska szlachta, jako wyodrębniona grupa społeczna, zaczęła funkcjonować na przełomie XIV i XV w. Każdy szlachcic – niezależnie od ilości posiadanego majątku – cieszył się jednakowymi przywilejami, przede wszystkim politycznymi. Rola kobiet, z uwagi na specyfikę dawnych czasów, była w oczywisty sposób znacznie ograniczona – nie miały one dostępu do wyższych godności świeckich i publicznych.

Szlachcianki były przede wszystkim paniami domu, zarządzającymi gospodarstwem. Odpowiadały za wychowywanie dzieci, doglądanie służby, organizowanie uroczystości rodzinnych oraz bywanie w towarzystwie, jako partnerki swoich mężów. Bardziej niezależne kobiety – głównie starsze wiekiem wdowy, dysponujące pokaźnym majątkiem, prowadziły zaangażowaną działalność społecznikowską, uczestnicząc w akcjach charytatywnych czy też działając jako mecenaski sztuki.

Szlachcianki dużą rolę przywiązywały do wyglądu. Starały się ubierać modnie, zgodnie z trendami europejskimi (przede wszystkim francuskimi). Posiadały też swój tradycyjny strój szlachecki. Jego nieodłącznym elementem była suknia – dwuczęściowa, z dopasowanym stanikiem i spódnicą drapowaną w dwa boczne skrzydła. Górną część ciała kobiet okrywał kontusik – rodzaj płaszcza wzorowanego na męskim kontuszu, z futrzanymi obszyciami i dekoracyjnie zwisającymi rękawami. Na głowy szlachcianki zakładały tzw. kołpaczek, czyli rozciętą z przodu czapkę z futrzanym otokiem, broszą i ptasim piórem. Na nogach nosiły safianowe trzewiki, przeważnie farbowane na czerwono bądź żółto.

Cenioną cechą u żony szlachcica była jej obyczajność. Na imprezach i uroczystościach szlachcianki zachowywały powściągliwość oraz umiarkowanie w jedzeniu i piciu, stanowiąc głos rozsądku dla swoich często porywczych małżonków.

Warstwa szlachecka straciła na znaczeniu wraz z upadkiem państwa polskiego w 1795 r. W 1921 r. stan szlachecki został oficjalnie zniesiony przez polską konstytucję marcową. Bardziej od pochodzenia zaczęły liczyć się osobiste talenty, wykształcenie i posiadany majątek.

Czy wiesz, że… ?

• Dziewczynki z rodów szlacheckich były przyuczane do swojej społecznej roli od najmłodszych lat. Uczyły się opieki nad gospodarstwem, pełnienia obowiązków rodzinnych i ogłady towarzyskiej.
• Szlachcianki, podobnie jak współczesne kobiety, były rozkochane w kosmetykach. Większość specyfików wytwarzano ręcznie. Składały się one m.in. z miodu, tłuszczy zwierzęcych (sadła lub łoju), olejków roślinnych, ziół i wódki. Jednym z dawnych upiększaczy był również antymon, używany do poczerniania i obrysowywania oczu (pierwiastek ten jest dziś uznawany za rakotwórczy). Cerę wybielano przy pomocy pudru – opalenizna była bowiem uznawana za oznakę plebejskości.
• Według współczesnych szacunków, stan szlachecki stanowił w I Rzeczpospolitej ok. 8-10% ogółu społeczeństwa.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Quisque quis nisl ut nulla tempor hendrerit non sed neque. Morbi sodales tortor vel ante mattis fermentum. Aliquam pretium dui sed porttitor molestie. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nascetur ridiculus mus. Cras erat nibh, dapibus quis tempor sit amet, porttitor vel massa. Donec consequat et justo vitae tempus. Vestibulum lacinia tristique risus sit amet finibus. Aenean ut odio tortor. Duis elementum est ipsum, nec tempor eros dictum at. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, per inceptos himenaeos. Fusce ac mattis mauris. Etiam mollis erat eu convallis aliquam. Morbi interdum magna velit, at dictum nulla facilisis ut. Phasellus id interdum velit.

Duis sodales facilisis dictum. Nullam ac dapibus ex, id tempor lorem. Cras venenatis purus ac dui eleifend, id porta eros varius. Praesent eu condimentum dolor, ac consequat quam. Proin in diam ipsum. Vestibulum dapibus auctor odio, a viverra quam euismod vel. Pellentesque lacinia velit a mi ultricies, eget vehicula mi sollicitudin. Nunc pellentesque posuere massa in tristique. Ut non odio nec dui luctus sodales. Suspendisse pharetra ex a orci vulputate, ac commodo enim blandit. Aliquam erat volutpat. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, per inceptos himenaeos.