Plac Grzybowski | Warszaw Hostel Centrum
Zapisz się na newsletter
Regulamin
Lekcja Historii

Plac Grzybowski

plac w dzielnicy Warszawa-Śródmieście, u zbiegu ulic Grzybowskiej, Królewskiej, Granicznej, Próżnej, Twardej i Bagna

Dzisiejszy plac Grzybowski pełnił pierwotnie funkcję trójkątnego rynku, stanowiącego centrum XVII-wiecznej jurydyki o nazwie Grzybów – jednej z ponad dwudziestu osad, działających na zasadach prywatnych miasteczek, stopniowo włączanych w tereny Warszawy. Los ten spotkał Grzybów w 1794 r. Wówczas obszar byłej jurydyki utracił swój reprezentacyjny charakter, a ładny grzybowski ratusz został przekształcony w więzienie.

Kolejne zmiany na pl. Grzybowskim nastąpiły w połowie XIX wieku. Okolica stała się targowiskiem, obudowanym czynszowymi kamieniczkami. Dużym wydarzeniem było wzniesienie w 1893 r. kościoła Wszystkich Świętych, zaprojektowanego przez Henryka Marconiego – wybitnego architekta pochodzenia włoskiego, autora wielu warszawskich kościołów i pałaców. Uznając, że godność neorenesansowej świątyni nie przystaje do bazarowego krajobrazu, postanowiono o kolejnej rewitalizacji okolicy, tworząc w obrębie placu przytulny skwerek.

W 1904 r. pl. Grzybowski po raz pierwszy wyraźniej zaistniał na kartach historii. 13 listopada doszło na nim do rozpędzenia patriotycznej demonstracji, sprzeciwiającej się mobilizacji Polaków do rosyjskiej armii. W starciach z carską policją zginęło tego dnia około 80 osób.

W czasie II wojny światowej, tereny pl. Grzybowskiego weszły w skład dzielnicy żydowskiej – tzw. getta warszawskiego. Podczas powstania warszawskiego w 1944 r. ucierpiały grzybowskie kamieniczki i kościół. Po upadku powstania, spaleniu uległa także zachodnia część placu.

Po wojnie ruszyła odbudowa. Zrekonstruowano część kamienic i kościół, zachowując przedwojenny układ urbanistyczny. W latach sześćdziesiątych nastąpiła ostatnia ostrzejsza ingerencja w przestrzeń okolicy – wyburzono zabytkową zabudowę ul. Bagno, wznosząc w jej miejscu nowe osiedle mieszkaniowe Grzybów.

Obecnie podejmowane są starania o nadanie pl. Grzybowskiemu reprezentacyjnej roli. Można tu znaleźć m.in. Teatr Żydowski, przedwojenną synagogę, czy Pomnik Broni Polski Podziemnej. W pobliżu placu znajdą Państwo również nasz przytulny hostel.

Czy wiesz, że… ?

  • W XIX wieku ukuto powiedzenie iść na Grzybów, oznaczające pójście do więzienia.
  • O krwawych demonstracjach z 1904 r. przypomina znajdujący się na pl. Grzybowskim kamień pamiątkowy.
  • Od przełomu XIX/XX w. do 1945 r. przez pl. Grzybowski przebiegała linia tramwajowa. Otworzono tu również pętlę. Po wojnie tory przy placu przestały być używane (do 1985 r. istniała tylko trakcja tramwajowa). Do dziś jednak w ulicy są widoczne zachowane fragmenty torowiska.
  • Synagoga im. Małżonków Nożyków przy pl. Grzybowskim, to jedyna czynna przedwojenna synagoga warszawska.
  • W 2007 r. na placu Grzybowskim zamontowano Dotleniacz – wzbogacony tlenem sztuczny staw stanowiący, obok słynnej warszawskiej palmy, element instalacji artystycznej pod tytułem Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich. Staw przetrwał tylko kilka miesięcy, do czasu jesiennej rozbiórki.

 

Czytaj więcej >

OFERTY SPECJALNE