Kolejne zmiany na pl. Grzybowskim nastąpiły w połowie XIX wieku. Okolica stała się targowiskiem, obudowanym czynszowymi kamieniczkami. Dużym wydarzeniem było wzniesienie w 1893 r. kościoła Wszystkich Świętych, zaprojektowanego przez Henryka Marconiego – wybitnego architekta pochodzenia włoskiego, autora wielu warszawskich kościołów i pałaców. Uznając, że godność neorenesansowej świątyni nie przystaje do bazarowego krajobrazu, postanowiono o kolejnej rewitalizacji okolicy, tworząc w obrębie placu przytulny skwerek.

W 1904 r. pl. Grzybowski po raz pierwszy wyraźniej zaistniał na kartach historii. 13 listopada doszło na nim do rozpędzenia patriotycznej demonstracji, sprzeciwiającej się mobilizacji Polaków do rosyjskiej armii. W starciach z carską policją zginęło tego dnia około 80 osób.

W czasie II wojny światowej, tereny pl. Grzybowskiego weszły w skład dzielnicy żydowskiej – tzw. getta warszawskiego. Podczas powstania warszawskiego w 1944 r. ucierpiały grzybowskie kamieniczki i kościół. Po upadku powstania, spaleniu uległa także zachodnia część placu.

Po wojnie ruszyła odbudowa. Zrekonstruowano część kamienic i kościół, zachowując przedwojenny układ urbanistyczny. W latach sześćdziesiątych nastąpiła ostatnia ostrzejsza ingerencja w przestrzeń okolicy – wyburzono zabytkową zabudowę ul. Bagno, wznosząc w jej miejscu nowe osiedle mieszkaniowe Grzybów.

Obecnie podejmowane są starania o nadanie pl. Grzybowskiemu reprezentacyjnej roli. Można tu znaleźć m.in. Teatr Żydowski, przedwojenną synagogę, czy Pomnik Broni Polski Podziemnej. W pobliżu placu znajdą Państwo również nasz przytulny hostel.

Czy wiesz, że… ?

• W XIX wieku ukuto powiedzenie iść na Grzybów, oznaczające pójście do więzienia.
• O krwawych demonstracjach z 1904 r. przypomina znajdujący się na pl. Grzybowskim kamień pamiątkowy.
• Od przełomu XIX/XX w. do 1945 r. przez pl. Grzybowski przebiegała linia tramwajowa. Otworzono tu również pętlę. Po wojnie tory przy placu przestały być używane (do 1985 r. istniała tylko trakcja tramwajowa). Do dziś jednak w ulicy są widoczne zachowane fragmenty torowiska.
• Synagoga im. Małżonków Nożyków przy pl. Grzybowskim, to jedyna czynna przedwojenna synagoga warszawska.
• W 2007 r. na placu Grzybowskim zamontowano Dotleniacz – wzbogacony tlenem sztuczny staw stanowiący, obok słynnej warszawskiej palmy, element instalacji artystycznej pod tytułem Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich. Staw przetrwał tylko kilka miesięcy, do czasu jesiennej rozbiórki.

Subsequent changes to Grzybowski Square took place in the mid-nineteenth century.  The area became a bazaar, shielded by rental tenements.  One of the biggest events was construction of Wszystkich Świętych (All Saint's) church in 1893, designed by Henryk Marconi – an eminent architect of Italian origin, the author of many of Warsaw's churches and palaces.  Recognizing that the dignity of neo-Renaissance house of worship does not fit the bazaar-filled landscape, a decision was unertaken to further revitalize the area, creating a cosy little plaza within the square.

1904 marked the first time that Grzybowski Square wrote itself into the annals of history.  On November 13, a violent crackdown on a patriotic demonstration opposed the mobilization of Poles into the Russian army occurred.   The clashes with the tsarist police  led to the death of about 80 people.

During World War II, the grounds of Grzybowski Square became part of the Jewish quarter - the so-called Warsaw ghetto.  During the Warsaw Uprising in 1944 tenements and the church on Grzybowski Square suffered major damage.  After the uprising, the western part of the square was burnt down.

After the war the reconstruction began.  Some of the tenement buildings as well as the church were rebuilt, while keeping the pre-war urban layout.  In the sixties the last serious intervention occurred in this area – the old construction of Bagno street was demolished, building in its place a residential complex Grzybów.

Currently, efforts are being made to grant Grzybowski Square a more representative role.  You can find here, among others, Jewish Theatre, a pre-war synagogue, and Pomnik Broni Polski Podziemnej (Monument of Arms of the Polish Underground).  Near the square you will also find our cosy hostel.

Do you know?

• In the nineteenth century, the locals coined a saying iść na Grzybów (go to Grzybów, a pun for go pick up mushrooms), which meant going to jail.
• A memorial stone located on Grzybowski Square reminds pedestrians about the bloody demonstrations in 1904.
• Since the turn of the nineteenth / twentieth century there was a tram line through Grzybowski Square.  A tram terminal loop was also located here.  After the war, the tram line ceased to be used (tram power supply lines existed until 1985).  To this day, however, fragments of tram tracks can be seen preserved in the street.
• The Nożyk Synagogue at Grzybowski Square is the only active pre-war synagogue in Warsaw.
• In 2007 Dotleniacz (Oxygenator) was installed at Grzybowski Square - an oxygen-enriched artificial pond, which besides the famous Warsaw palm, was part of an art installation titled Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich (Greetings from Jerusalem Avenue).  The pond only lasted a few months until its demolition in autumn.