Na cześć tych właśnie, heroicznych ludzi, w 1963 r. decyzją parlamentu izraelskiego postanowiono o utworzeniu orderu – Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata. Określenie Sprawiedliwego... wywodzi się bezpośrednio z tradycji żydowskiej, odnosząc się do osób pochodzenia nieżydowskiego, wyróżniających się cnotliwą i bogobojną postawą.

Orderem mogą być nagrodzone pojedyncze osoby, całe rodziny, organizacje, a nawet miasta, które zasłużyły się ratowaniem Żydów, narażając przy tym własne zdrowie i życie, nie oczekując w zamian żadnej rekompensaty czy korzyści materialnej.

Order szybko zyskał status najważniejszego odznaczenia cywilnego przeznaczonego dla nie-Żydów. Do jego nadawania uprawniony jest Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Jad Waszem w Jerozolimie.

Poza wybitym medalem z własnym imieniem i nazwiskiem, wyróżnieni otrzymują dyplom honorowy wraz z przywilejem wpisania nazwiska na Murze Honorowym w Ogrodzie Sprawiedliwych w Jad Waszem. Część medali przyznawana jest pośmiertnie. Przyznanie medalu poprzedza oficjalna ceremonia, odbywająca się w Izraelu.

Do chwili obecnej orderem nagrodzono przedstawicieli ponad pięćdziesięciu nacji. Zaszczytne, pierwsze miejsce na liście zajmuje Polska – w chwili obecnej posiada ona 6620 odznaczonych. Z wieloma z tych osób wiążą się niezwykłe, godne nagłaśniania i wspominania historie.

Jedną ze słynniejszych polskich Sprawiedliwych... była zmarła w 2008 roku Irena Sendlerowa. Polska sanitariuszka i członkini Rady Pomocy Żydom, ocaliła w czasie okupacji hitlerowskiej blisko 2,5 tys. żydowskich dzieci, umieszczając je w przybranych rodzinach, domach dziecka oraz klasztorach. Sendlerowa była jedną z pierwszych osób, odznaczonych medalem. Otrzymała go już w 1965 roku.

Niezwykłą, choć o wiele bardziej tragiczną, wydaje się historia innego Sprawiedliwego... – Henryka Sławika. Ten dziennikarz i działacz społeczny znalazł się w czasie wojny na Węgrzech, gdzie organizował pomoc dla przybyłych zza granicy Polaków i Żydów. Wszyscy potrzebujący otrzymywali fałszywe dokumenty, które ułatwiały im ucieczkę na Zachód. Szacuje się, że w ten sposób Sławik pomógł ocalić nawet 30 tys. polskich uchodźców, w tym 5 tys. osób pochodzenia żydowskiego. Niestety jego działalność została odkryta przez Gestapo w 1944 r. Aresztowany, przyjął całą winę na siebie, za co został skazany na powieszenie. Orderem wyróżniono go pośmiertnie w 1990 roku.

Czy wiesz, że… ?

• Na medalu Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata widnieje wymowny, pochodzący z Talmudu napis – Kto ratuje jedno życie, ratuje cały świat.
• W wyjątkowych przypadkach, poza odznaczeniem i dyplomem, nie- Żydom przyznawane jest również honorowe obywatelstwo Izraela.
• Sprawiedliwi... zamieszkujący na terenie Izraela otrzymują co miesiąc wsparcie finansowe w wysokości średniej pensji krajowej. Przysługuje im również zasiłek zdrowotny. Obecnie z przywileju tego korzysta kilkadziesiąt osób.

In honour of those very heroic people, in 1963 a decision of the Israeli parliament established the Order - Righteous Among the Nations. The definition of Righteous ... comes directly derived from the Jewish tradition, referring to non-Jewish people, Gentiles with an outstanding virtuous and god-fearing attitude.

The order can be awarded to deserving individuals, families, organizations, and even cities that rescued Jews while risking their own health and lives, without expecting any compensation or material benefit in return.

The order quickly gained the status of the most important civil distinction intended for non-Jews. It is awarded by the Institute of Remembrance of the Martyrs and Heroes of the Holocaust Yad Vashem in Jerusalem.

Besides a medal stamped with the recipient's own name, they are also awarded an honorary diploma together with a privilege to have their name recorded on the Wall of Honour in the Garden of the Righteous at Yad Vashem. Part of the medals are awarded posthumously. The awarding of the medal is preceded by an official ceremony held in Israel.

To date, the Order was awarded to representatives of over fifty nations. Poland is on the list in the honourable first place - at the moment it has been awarded 6620 orders. Connected with many of these people there are unusual stories, worth remembering and publishing.

One of the most famous Polish Righteous was Irena Sendler, who died in 2008. This Polish nurse and member of the Rada Pomocy Żydom (Council for Aid to Jews) saved during the Nazi occupation nearly 2.5 thousand Jewish children by placing them in foster families, orphanages and convents. Sendler was one of the first people awarded the medal. She received it in 1965.

A very different, unusual, although also much more tragic is the story of another Righteous - Henryk Sławik. The journalist and social activist ended up in Hungary during the war, where he organized help for newcomers from abroad, Poles and Jews. All of the destitute refugees received false documents, which facilitated their escape to the West. It is estimated that in this way Sławik helped save up to 30 thousand Polish refugees, including 5 thousand people of Jewish origin. Unfortunately, his work was discovered by Gestapo in 1944. Arrested, he accepted all the blame on himself, for which he was sentenced to be hanged. He was honoured posthumously with The Order in 1990.

Do you know?

• The medal of the Righteous Among the Nations bears an eloquent inscription that comes from Talmud - Whoever saves one life, saves the entire world.
• In exceptional cases, besides the order and the diploma awarded, non-Jews are also granted an honorary Israeli citizenship.
• The Righteous residing in Israel receive monthly financial support in the amount of the average national income. They are entitled to health benefits. Currently, this privilege is used by dozens of people.