Prawdziwą naukę kompozycji rozpoczął Penderecki w Krakowie, na tamtejszej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. Wówczas jego talent eksplodował. W ogólnokrajowym Konkursie Młodych Kompozytorów w 1959 r., 28-latek zajął I, II i III miejsce. Partytura jednego ze zwycięskich utworów pt. Strofy trafiła wkrótce do Niemiec, gdzie rozsławiono ją na całą Europę. W ten sposób młody Penderecki, praktycznie z dnia na dzień, przeistoczył się z anonimowego kompozytora w gwiazdę światowego formatu.

W 1960 r. Penderecki udowodnił, że sukces sprzed roku nie był przypadkowy. Napisany przez niego utwór "8'37''" (tyle czasu trwa kompozycja) otrzymał nagrodę na festiwalu w Paryżu, stając się hitem radiowym (znanym pt. Tren Ofiarom Hiroszimy).

W latach sześćdziesiątych Penderecki nawiązał znajomości z innymi polskimi kompozytorami, m.in. Henrykiem Mikołajem Góreckim oraz Wojciechem Kilarem. Grono młodych twórców szybko skradło serca melomanów i samo zaczęło wyznaczać trendy. Tym sposobem Penderecki położył podstawy pod nowy kierunek muzyczny – nastawiony na awangardę i niestandardowe metody wydobywania dźwięków – znany pod nazwą sonoryzmu.

Echa sonoryzmu wybrzmiewają w innym słynnym utworze Pendereckiego – zaprezentowanych w Niemczech Fluorescencjach (1962). Kompozytor, poza instrumentami symfonicznymi, wprowadził na własny użytek szereg pospolitych przedmiotów emitujących dźwięki – kawałki blachy, szkła, metalu, piłę czy maszynę do pisania. Jednocześnie, nie rezygnował z klasycznych rozwiązań, o czym świadczy inna znana kompozycja – utrzymana w zrównoważonych tonach Pasja według św. Łukasza (1966).

Lata siedemdziesiąte to dalsze triumfy kompozytora. Do historii światowej muzyki przeszły jego symfonie i requiemy, w których Penderecki ostatecznie zerwał ze stylistyką awangardową.

Wiele utworów Pendereckiego posiadało konteksty polityczno-historyczne. Swoje kompozycje poświęcał m.in. ofiarom wydarzeń grudnia 1970 r. w Polsce (utwór Lacrimosa), kardynałowi Wyszyńskiemu (Agnus Dei), powstaniu warszawskiemu (Dies irae) czy ofiarom zbrodni katyńskiej (Libera me, Domine).

Aktywność 82-letniego Pendereckiego nie słabnie po dziś dzień. Wciąż realizuje nowe projekty muzyczne – jako kompozytor, dyrygent i pedagog. Wstępuje też oczywiście na koncertach, zachwycając publiczność z całego świata.

Czy wiesz, że… ?

• W latach sześćdziesiątych Penderecki na krótko zajął się muzyką filmową. Skomponował ścieżkę dźwiękową do filmu Wojciecha Hasa Rękopis znaleziony w Saragossie.
• Wielu twórców filmowych zapożyczało kompozycje Pendereckiego. Możemy podziwiać je m.in. w Lśnieniu Kubricka, Egzorcyście Friedkina czy Masce braci Quay.
• Kompozycjami Pendereckiego inspirowali się również inni muzycy. Johnny Greenwood, gitarzysta brytyjskiego zespołu rockowego Radiohead, skomponował nawiązujący do twórczości Pendereckiego utwór 48 Responses to Polymorphia.
• Polityczne nawiązania w muzyce Pendereckiego nie znalazły powszechnej aprobaty. Niektórzy określali je mianem muzyki moralnego szantażu czy też sacro polo (nawiązanie do mało ambitnego nurtu polskiej muzyki tanecznej zwanego disco polo).
• Penderecki przejawia słabość do muzyki sakralnej. Uwielbienie to ma związek z jego dzieciństwem. Dębica, rodzinne miasto kompozytora, była w ponad 60% zamieszkana przez Żydów. Młody Penderecki, jako przedstawiciel mniejszości katolickiej, starał się pielęgnować własną wiarę i manifestować ją – także przez muzykę.
• W 2005 r. Krzysztof Penderecki został wyróżniony Orderem Orła Białego – najwyższym polskim odznaczeniem państwowym.