Krzysztof Kieślowski
reżyser i scenarzysta filmowy
(ur. 27.06.1941 r. w Warszawie, zm. 13.03.1996 r. tamże)
To nazwisko zna dzisiaj cała kulturalna Europa (…) Jego filmy nagradzane są na największych festiwalach – od Cannes po Wenecję, Berlin, Chicago (…) od Strasbourga po Nowy Jork, Hongkong, Jerozolimę – Stanisław Zawiśliński o Krzysztofie Kieślowskim w książce Kieślowski bez końca z 1994 r.
Krzysztof Kieślowski to geniusz polskiej kinematografii. Mimo że od śmierci reżysera minęło już dwadzieścia lat, jego filmy cieszą się niesłabnącą popularnością na całym świecie, zaskakując ponadczasowością i aktualnością prezentowanych treści.
Większość zawodowego życia Kieślowskiego była związana z Warszawą. To tutaj uczęszczał do Liceum Technik Teatralnych, a następnie pracował jako garderobiany w Teatrze Współczesnym, obsługując takie aktorskie sławy, jak Tadeusz Łomnicki czy Zbigniew Zapasiewicz.
Przyszły reżyser studiował na łódzkiej filmówce, którą ukończył w 1968 r. Jeszcze tego samego roku zadebiutował ze swoim pierwszym filmem dokumentalnym, pt. Zdjęcie. Obraz posiada formę reportażu, odkrywającego losy dwóch chłopców ze starej fotografii wojennej.
Zainteresowanie życiem zwykłych ludzi oraz przedstawianie ich problemów, ambicji i dążeń w ówczesnej Polsce, to stałe motywy filmów Kieślowskiego. Aż do 1983 r. reżyser był związany z warszawską Wytwórnią Filmów Dokumentalnych, realizując dla niej tak niezapomniane obrazy, jak Z punktu widzenia nocnego portiera (1977) czy Gadające głowy (1980). W latach osiemdziesiątych, m.in. przez zaostrzenie wymogów cenzorskich, Kieślowski porzucił tworzenie dokumentów i skupił się na filmach fabularnych.
Chociaż fabularny debiut reżysera przypadł już na 1973 r. (film pt. Przejście podziemne), w pamięci widzów zapisały się zwłaszcza obrazy z kolejnej dekady. Wielkie uznanie publiczności przyniósł Kieślowskiemu cykl filmów telewizyjnych pt. Dekalog (1988), prezentujący moralne rozterki ludzkie, odzwierciedlające dziesięć przykazań bożych. Wszystkie odcinki cyklu są nacechowane charakterystyczną dla reżysera melancholią, zachowując zarazem odrębne style prezentacji treści – od melodramatu (Dekalog III), przez brutalne kino akcji (Dekalog V), na komedii i farsie kończąc (Dekalog X).
Powstałe w oparciu o Dekalog dwa film pełnometrażowe – Krótki film o zabijaniu i Krótki film o miłości – cieszyły się popularnością również zagranicą, czyniąc z Kieślowskiego reżysera klasy europejskiej, a nawet światowej. Dowodem na to były kolejne filmy, realizowane w koprodukcji polsko-francuskiej – m.in. Podwójne życie Weroniki z 1991 r. oraz wielokrotnie nagradzany cykl Trzy Kolory (1993-94). Za reżyserię filmu Trzy Kolory: Czerwony wyróżniono Kieślowskiego nominacją do Oscara.
W 1994 r. Kieślowski ostatecznie wycofał się z kręcenia filmów. Chociaż pod koniec życia planował powrót do zawodu, planu tego nie udało mu się zrealizować. Zmarł w 1996 r. Spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Czy wiesz, że… ?
- Swoją karierę reżyserską rozpoczął Kieślowski od szkolnych etiud pt. Tramwaj i Urząd (1966).
- Kieślowski był członkiem jury na festiwalu filmowym w Cannes w 1989 r.
- W 1990 r. został honorowym członkiem Brytyjskiego Instytutu Filmowego za wybitny twórczy wkład do kultury filmowej.
- W 1995 r. Kieślowskiego przyjęto również do Akademii Filmowej w USA.
- Poza filmami, Kieślowski reżyserował także spektakle telewizyjne. W 1978 r., w Teatrze Starym w Krakowie, wystawił natomiast własną sztukę teatralną pt. Życiorys.
- Reżyser stał się bohaterem kilku filmów dokumentalnych, m.in. Lekcji kina Dominique Rabourdina (1996), Amatora Krzysztofa Wierzbickiego (1999) i Still Alive Marii Zmarz-Koczanowicz (2005).
- Scenariusze Kieślowskiego służyły do realizacji kilku filmów już po jego śmierci, m.in. Dużego Zwierzęcia w reżyserii Jerzego Stuhra (2000) oraz niemiecko-włoskiego obrazu Heaven (2001).